Мақалада қазақтың ұлттық әнінің шығу тарихын талдап жаза келе автор дәстүрлі вокалды-аспапты орындаушылық өнерінің арқа ән мектебінің домбыра аспабындағы сүйемелдеушілік ерекшеліктеріне тоқталады. Әншілердің домбыра аспабымен сүйемелдеушілік ерекшеліктерін білу үшін қолда бар таспаны (архивтік және жеке) тыңдай отырып ән басталар алдындағы кіріспе шалыс яғни әннің құлақ күйі, дауысты ертуі немесе дауысқа ілесуі (бұл жерде бунақ, жол, кеуде мен қайырма арасындағы тыныс қағыстар). Сонымен қатар вокалды-аспапты орындаушылықтағы ән шумақтары арасындағы тыныстама қағыстарының орындау әдіс-тәсілдерінің ерекшеліктерін зерделей келе бес стильдің қалыптасқанын жазады:
1) Ә.Қашаубаев, М.Ержанов, 2) Ж.Елебеков, 3) Қ.Байжанов 4) Ж.Кәрменов, 5) Қ.Байбосынов.
Әнші кіріспе шалысында өзін тыңдаушысын дайындап әнге серпін берсе арасындағы тыныс қағыстар әннің өлеңіндегі соңғы буын мағынасына иланады ал шумақ пен қайырма арасында қағыстар әншінің тыныс алуына сүйемелдік шеберлігін көрсетуге негізделеді
Мақаланы қорытындылай келгенде вокалды аспапта орындаушылықта әншінің дауысы ғана емес сонымен қатар әнші орындауындағы аспаптық сүйемелдің басты назарда болуы керектігін жазады. Сондықтан жас дәстүрлі вокалды аспапты орындаушыларға төмендегі сілтемелерді ұсынады.
1. арқа стилінің вокалдық аспапты орындаушылықтың тәсілдерін, ерекшеліктерін, айырмашылықтарын біле отырып шебер, үздік орындауға талпыну
2. әуен мен домбыра дыбысының үйлесімі бір-біріне сай келген жағдайда ғана әншінің шеберлігінің артпағы.
3. әншінің табиғаты талап ететін әндердің еркін шығуы, дауысқа сай аспаптың дыбысының үйлесімді болуы бұл табиғи заңдылық екені
4. аспаптан шыққан дыбысты әнші сезінуі және соған мойынсұну
5. әнші орындайтын әннің яғни композитордың ойын, мәнерін түсініп орындау.
Түйіндеме сөздер: музыка, дәстүрлі ән, вокалдық аспапта сүйемел.