Текст для перевода: Американские психологи Р.Кеттел и Дж.хорн выделяют в интеллекте 2 компонента "флюидный" и "кристаллизованный". "Флюидный" компонент интеллекта наследственно предопределен и проявляется непосредственно во всех сферах человеческой деятельности, достигая своего пика в раннем взрослом возрасте и после этого угасая. "Кристаллизованный" компонент интеллекта представляет собой фактически сумму прижизненно сформировавшихся навыков. Кристаллический интеллект "образуется именно при решении задач адаптации к окружающей среде и требует развития одних способностей за счет других, а также приобретения конкретных навыков. Таким образом, "кристаллический интеллект" определяется мерой овладения культурой того общества, к которому принадлежит человек.Фактор потенциального или свободного интеллекта коррелирует с фактором связанного интеллекта, так как потенциальный интеллект определяет накопление знаний.С точки зрения Кеттела,потенциальный или свободный интеллект независим от приобщенности к культуре.

Перевод текста SOYLEM: Американдық психолог Р.Кеттелдер және Хорн Ж. "флюидный"және "Кристалданған" 2 компоненттiң парасаттарында ерекшелейдi. Парасаттың компонентi "Флюидный" ұрпақтан-ұрпаққа алдын ала анықтаған және ерте ересек жас шамасындағы өз найзасы жете және осыдан кейiн сөне адамгершiлiк қызмет барлық салаларындағы тiкелей айқындалады. Парасаттың компонентi "кристалданған" көзi барда құрастырған дағдыларды соманы iс жүзiнде болады. Кристалды парасат" қоршаған ортаға бейiмделудiң есептерiнiң шешiмiнде тап құрастырады және арқасында басқа, сонымен бiрге нақты дағдыларды алуды бiр қабiлеттiлiктердiң дамытуы талап етедi . сайып келгенде, "кристалды парасат" мәдениетке қатыстықтан потенциалдық немесе еркiн парасат адам жататын . потенциалдық немесе еркiн парасаттың факторын сабақтас парасаттың факторымен түзейтiн қоғамдары өйткенi потенциалдық парасат бiлiмдердiң жинақталуын анықтайды . Кеттел көздiң нүктесiмен тәуелсiз мәдениеттi меңгерудiң шарасымен анықтал