Қарасай ауданының тарихи-өлкетану мұражайының тарихы арыдан басталады. Мұражай орналасқан ғимарат, негізінен, 1898 жылы шіркеуге қарасты христиан дінін тереңдетіп оқытатын мектеп ретінде салынған. Кеңес өкіметі тұсында бұл жер қосымша жабдық­талып, кәдімгі мектепке айналып, ішінен біраз сынып ашылған. 1997 жылға дейін бұл мектеп Абай атымен аталды. Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев – осы білім шаңырағы­ның түлегі. Кейін бұл мектеп мұражайға айналды. Оның негізі Қаскелең қаласында 1999 жылдың 30 тамызында қаланды. Мұнда түрлі топтағы адамдарға арналған экскурсиялар ұйымдастырылып, ғылыми-танымдық негіздегі басқосулар, белгілі ел азаматтарымен кез­десулер ұйымдастырылып тұрады. Қазіргі кезде музейдің экспозициялар залы өз кезегінде жаңартылып тұрады. Бұл мұражайда арнайы Президент залы жұмыс істейді. Бүгінде республикамыздың барлық аймағында Елбасымыздың өмірі мен қызметіне арналған мұражайлар жетерлік. Әйтсе де Тұңғыш Президентіміздің туған жеріндегі өлкетану мұражайының алар орны ерекше.